35 γυναίκες με προσφυγικό background από πάνω από δέκα διαφορετικές χώρες κάθισαν στα θρανία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου για έξι Σάββατα τον περασμένο Μάϊο και Ιούνιο, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανοιχτή Πρωτοβουλία Μάθησης» που διοργάνωσε το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ κάτω από την ομπρέλα του Erasmus +.

Το μεγαλύτερο ίδρυμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης άνοιξε με οργανωμένο τρόπο τις πόρτες του σε ανθρώπους που ζουν σε δύσκολες συνθήκες κι έχουν αποκοπεί πλήρως από το εκπαιδευτικό περιβάλλον. Για το πρωτοποριακό αυτό πρόγραμμα μίλησε στη LiFΟ η Ιωάννα Κωσταρέλλα, η οποία είναι Αναπληρώτρια Επιστημονικά Υπεύθυνη του προγράμματος και Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του ΑΠΘ. Επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Αναπληρωτής Καθηγητής Αντώνης Σκαμνάκης.

Περιγράφοντας τους στόχους του προγράμματος η κ. Κωσταρέλλα ανέφερε ότι «το πρόγραμμα φιλοδοξεί να δώσει σε ανθρώπους με αυτά τα χαρακτηριστικά, την ευκαιρία να αποκτήσουν τις απαραίτητες επαγγελματικές δεξιότητες, για να μπουν στην αγορά εργασίας και να τους «ανοίξει» το δρόμο για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση». Η εκπαίδευσή τους περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, γνώση χειρισμού Η/Υ, Word, Excel, Powerpoint και χρήση μέσω κοινωνικής δικτύωσης για επαγγελματικούς σκοπούς, όπως για παράδειγμα το LinkedIn. Ακόμη, οι προσφυγοπούλες απέκτησαν δεξιότητες επικοινωνίας, εκπαιδεύτηκαν στη σωστή σύνταξη βιογραφικού και την προετοιμασία για επαγγελματική συνέντευξη, αλλά και θέματα επιχειρηματικότητας.

Κατά την ίδια, πιο σημαντικό και από τις τεχνικές και επαγγελματικές δεξιότητες είναι να ανακτήσουν οι προσφυγοπούλες την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και να πιστέψουν σε αυτόν. «Το μεγαλύτερο, όμως, στοίχημα είναι να τους δώσει τη χαμένη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, αλλά και να τις κάνει να πιστέψουν ότι δεν είναι απλά αριθμοί που συνθέτουν την εικόνα ενός τεράστιου προβλήματος για την Ελλάδα και την Ευρώπη».

Τον στόχο του προγράμματος φαίνεται να αντιλήφθησαν οι 35 προσφυγοπούλες, οι οποίες είχαν μόνο θετικά συναισθήματα να εκφράσουν προς τους υπεύθυνους του προγράμματος. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή της κας Κωσταρέλλα για την τελευταία μέρα της πρώτης φάσης του προγράμματος: «Στην τελευταία συνάντηση που τους δώσαμε και τα πιστοποιητικά του α’ κύκλου, μας έδειξαν τη χαρά τους με κάθε τρόπο. Με γράμματα, με ζωγραφιές, αλλά κυρίως με τον τρόπο που μας χαμογελούσαν και μας μιλούσαν με τα μάτια τους».

Το χαμόγελο επικρατούσε στα χείλη των γυναικών αυτών κάθε φορά που βρίσκονταν στο κτίριο του τμήματος Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ. Αυτό ισχυρίζονται οι εκπαιδευτές τους, οι οποίοι λένε ότι «η μεγαλύτερη ανταμοιβή είναι το χαμόγελο των γυναικών που τους δίνει η παρουσία σ’ ένα χώρο, όπου γίνονται αποδεκτές γι’ αυτό που είναι. Όχι δηλαδή ως πρόσφυγες, Αφγανές, Ιρακινές ή Κούρδες, αλλά ως πρόσωπα που ακούν στα ονόματα Merhan, Emine ή Lamya κι έχουν τη δική τους διαδρομή».

Παρά τα γραφειοκρατικά προβλήματα, υπήρχε η διάθεση

Μόνο λίγα δεν ήταν τα προβλήματα που έπρεπε να ξεπεραστούν προκειμένου να υλοποιηθεί επιτυχώς η εκπαίδευση των γυναικών αυτών. Οι υπεύθυνοι του προγράμματος δεν αντιμετώπισαν ιδιαίτερα ζητήματα στην υλοποίηση του, αλλά υπάρχουν θέματα που χρειάζεται να επιλυθούν για το επόμενο στάδιο που οι γυναίκες αυτές θα θελήσουν να βρεθούν με την ιδιότητα του φοιτητή στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Εκεί ανακύπτουν εύλογα θέματα με τα έγγραφα που πιστοποιούν την προηγούμενη γνώση των γυναικών αυτών, καθώς για πολλές η φυγή από τις χώρες τους ήταν βίαιη. Αλλά ακόμη και για εκείνες που τα έχουν μαζί τους, τα πράγματα δεν είναι πολύ εύκολα, καθώς υπάρχουν θέματα που έχουν να κάνουν με την αναγνώριση τους, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εκπαιδευτική νομοθεσία.

«Υπήρχαν επίσης εμπόδια που έχουν να κάνουν με την εισαγωγή σε προπτυχιακό επίπεδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα, όπου η διαδικασία γίνεται κεντρικά από το Υπουργείο Παιδείας και δεν είναι εύκολο να εισαχθεί κάποιος που δεν είναι Έλληνας. Άλλα εμπόδια είχαν να κάνουν τόσο με τη γλώσσα των μαθημάτων, όσο και με το ότι είναι πολύ λίγες οι προσφερόμενες θέσεις στο σύνολό τους», πρόσθεσε η κ. Κωσταρέλλα.

Παρόλα αυτά, η διάθεση που επιδεικνύει το ΑΠΘ και οι τρέχοντες το πρόγραμμα κατέστησε δυνατή την υλοποίησή του. Όπως σημείωσε η κ. Κωσταρέλλα «Υπάρχει η διάθεση κι αυτό το έχουμε διαπιστώσει και με τις διάφορες επαφές και μέσα από τις δράσεις που οργανώνονται κεντρικά από το ΑΠΘ και τις διοικητικές του υπηρεσίες, τα ζητήματα να αντιμετωπίζονται και να επιλύονται, εφόσον μπορεί να γίνει αυτό, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και μέσα από τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.

Άλλα προβλήματα

Προβλήματα υπήρχαν και άλλα, πέρα από τα γραφειοκρατικά. Καταρχάς, «η εκπαίδευση προσφύγων δεν είναι μια εύκολη υπόθεση, καθώς απαιτεί ανθρώπους που έχουν δουλέψει στη διαχείριση τραύματος και γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι δεν φτάνει απλά να συμπάσχεις, αλλά και να μπορείς να βοηθήσεις», όπως ανέφερε η κ. Κωσταρέλλα.

Προβλήματα, βέβαια, δεν υπήρχαν μόνο για τους εκπαιδευτές. Όπως είπε στη LiFO η καθηγήτρια δημοσιογραφίας, «από το πρώτο κιόλας Σάββατο που ξεκίνησαν, είχαν να αντιμετωπίσουν την εξάντληση από τη νηστεία του Ραμαζανιού και τις αρκετές ώρες των μαθημάτων. Πολλές από αυτές, μάλιστα, ξεκινούσαν από τον χώρο υποδοχής στα Διαβατά, αφήνοντας πίσω συζύγους και παιδιά, για να περάσουν μερικές ώρες στο κτίριο του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ στην οδό Εγνατίας, ως ανέμελες μαθήτριες».

Χαρούμενοι και γεμάτοι

Τα προβλήματα και οι δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν οι εκάστοτε πλευρές ήταν σημαντικές και καθόλου εύκολα διαχειρίσιμες. Λίγες είναι οι φορές που η γραφειοκρατία έχει σταθεί εμπόδιο σε φιλόδοξα εγχειρήματα; Πάραυτα, ο πρώτος κύκλος του προγράμματος «Ανοιχτή Πρωτοβουλία Μάθησης» ήταν κάτι παραπάνω από επιτυχημένος και η ικανοποίηση είναι διακριτή σε όλες τις πλευρές. Αρχικά, στις προσφυγοπούλες, για τις οποίες το πρόγραμμα αποτέλεσε ένα πολύ σημαντικό εφόδιο για τη ζωή. Τα διαρκή χαμόγελα στα πρόσωπά τους είναι αρκετά για να επιβεβαιώσουν ότι το εγχείρημα παίρνει θετικό πρόσημο.

Αλλά το πρόγραμμα δεν πρόσφερε χαρά μόνο σε αυτές. Η χαρά και η πληρότητα είναι δύο συναισθήματα που απαντώνται και στους υπεύθυνους του προγράμματος. Όπως εξήγησε η κ. Κωσταρέλλα οι εκπαιδευτές έχουν πολλούς λόγους για να αισθάνονται χαρούμενοι: «Η επιμονή και η προσπάθεια των εκπαιδευτών που τροφοδοτούνταν από το ενδιαφέρον που έδειχναν οι συμμετέχουσες. Το γεγονός ότι οι γυναίκες αυτές αντιμετωπίστηκαν ως αυτόνομες προσωπικότητες και όχι κάτω από την ταμπέλα «πρόσφυγες» ή «μετανάστριες». Το γεγονός ότι κανείς από όσους δούλεψαν δεν το είδε ως αγαθοεργία, αλλά ως κομμάτι μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και τέλος, όταν κάποιες από τις νεαρότερες αποκάλεσαν το ΑΠΘ «το πανεπιστήμιο μας» μας έκανε να αισθανθούμε ότι βασική μας υποχρέωση είναι και αυτή, να κρατάμε πάντα τις πόρτες για εκπαίδευση και εξέλιξη ανοιχτές. Νομίζω αυτή είναι η δουλειά μας».

Στα θετικά του προγράμματος θα πρέπει να συμπεριληφθεί και το γεγονός ότι όχι μόνο δεν προκάλεσε αντιδράσεις, αλλά αντίθετα ο πανεπιστημιακός χώρος το αγκάλιασε. «Η μεγάλη οικογένεια του ΑΠΘ και μέσα από άλλα παρεμφερή προγράμματα κάνει πολλή και καλή δουλειά στο θέμα και αποδεικνύει ότι το Πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος ανοιχτός σε όσους θέλουν να εκπαιδευτούν και να λειτουργήσουν φέρνοντας προστιθέμενη αξία, χωρίς αποκλεισμούς», σημείωσε η κ. Κωσταρέλλα.

Θα υπάρξει και συνέχεια

Ένα ακόμη αξιοσημείωτο πράγμα αποτελεί το γεγονός πως το εγχείρημα αυτό δεν περιορίζεται σε μια δίμηνη εκπαίδευση λιγοστών γυναικών. Αντίθετα, ήδη έχουν ξεκινήσει οι προετοιμασίες για τον β’ κύκλο του προγράμματος, το οποίο θα διαρκέσει ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο και θα ξεκινήσει στα μέσα του Σεπτέμβρη.

Πέρα από αυτό, μεγάλη αισιοδοξία προκαλεί το γεγονός ότι το ΑΠΘ δεν βρίσκεται μόνο του στην προσπάθεια αυτή, καθώς συνεργάζεται με το Central European University της Ουγγαρίας, το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, αλλά και το Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου. Επίσης, αυτή τη στιγμή το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης βρίσκεται σε φάση δικτύωσης και με άλλα ελληνικά πανεπιστήμια τα οποία τρέχουν παρεμφερή προγράμματα, προκειμένου να συντονίσουν τις δράσεις τους με σκοπό το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο : lifo.gr